پیشگفتار ( کتاب ناز تو ، نیاز من )
تذکر: نقل مطالب ذیل بدون ذکر نام کتاب به عنوان منبع، اخلاقاً کاری زشت و قانوناً جرم می باشد. لذا برای حفظ حقوق مولف و ناشر برای زحماتی که در جریان تحقیق و تدوین و آماده سازی این اثر پژوهشی متحمل شدند، حتماً از اصل کتاب چاپی آن استفاده کنید
( تلفن انتشارات یادآوران:88972716).
چند نکته به عنوان پیشگفتار
1. هدف از نوشتن کتاب مقدمه ای بر فلسفه نماز، ارائه چیزی شبیه آنچه در رساله‌های عملیه یا علمیه آمده نیست، زیرا چنین رساله‌هایی، هم به وفور در دست‌رس است و هم مولف علاقه و تخصصی در این زمینه ندارد. بنابراین خواننده در این کتاب نباید به دنبال نکات فقهی نماز، احکام مبطلات، نحوه‌ی قرائت کلمات و ... باشد. هدف نگاهی مختصر به نماز از وجوه و دریچه‌های دیگر ــ البته در حد وسع و توانایی اندک نگارنده ــ است.
2. هدف اصلی از نگارش این متن، آوردن استدلال عقلی برای نمازخواندن یا ترغیب معجزه‌آسای آنان که اهل نماز نیستند، نمی‌باشد (اگرچه به این مسئله نیز بی‌توجهی نشده)؛ که اگر کسی اهل نماز باشد، نمازش را اقامه می‌کند و آن کس که نخواهد سر‌ِ تسلیم در پیشگاه خداوند فرود آورد، نمی آورد!
هدف آن است که آنان که اهل نمازند، آگاهانه‌تر و عالمانه‌تر به نمازشان بپردازند؛ یا آنان که می خواهند در باره‌ی صلاه نکاتی غیر از نکات مطرح شده‌ی رسمی تکراری بدانند، بتوانند قدری به مقصود خود نزدیک‌تر شوند. به بیان دیگر، اساس این نوشته بر یک بحث درون دینی استوار است؛ ضمن آن که در برخی جاها، نگاهی برون دینی نیز به این موضوع دارد.
3. این نوشته پنج وجه دارد. یک وجه ادبی که سعی شده، نثر این نوشته روان و هم‌راه با استفاده از تشبیهات و استعارات باشد. دوم وجه تاریخی که در آن کوشش شده سیر تکامل نماز از لحظه‌ی بعثت پیامبر تا آخرین لحظات زندگی‌اش در طی بیست و سه سال براساس کتاب‌های تاریخی و هم‌چنین براساس ترتیب نزول آیات مربوط به نماز بررسی شود. در بحث ترتیب نزول آیات، به این طریق عمل شده که ابتدا تمام آیات نماز در قرآن، استخراج شده و سپس در گام دوم بر اساس کتاب ارزشمند «سیر تحول قرآن»، این آیات به ترتیب نزول مرتب گردیده است. در گام آخر این آیات به تناسب وقایع هم‌ارز تاریخی‌اش آورده شده ــ که البته به طور دقیق و کامل در جداول فصل ضمیمه نیز گرد‌آمده است.
سوم وجه ریشه‌یابی لغوی نماز که تلاش شده سرچشمه‌ی واژگان صلاه در عربی و نماز در فارسی بیان شود، و یا معانی متفاوت با معانی متعارف شنیده شده برای واژه‌هایی مانند « صمد» و ... تبیین گردد.
چهارم وجه تحلیلی که در آن دو سوره‌ی پرکاربرد فاتحه (حمد) و اخلاص (توحید) ترجمه و براساس منابع معتبر، تحلیل شده است. در ترجمه و تحلیل نیز با رعایت اصول تفسیری، نکات نسبتاً تازه‌ای ذکر گردیده است. و بالاخره وجه پنجم، وجه عرفانی آن است که با گزیده‌ای از اشعار و دیدگاه‌های عرفانی اسلامی آذین داده شده است. بدیهی است که کتاب‌های قطور و متعدد عرفانی بزرگ درباره‌ی نماز، به هیچ وجه با این جزوه‌ی نازک و کم‌مایه قابل مقایسه نیست، که در اینجا ضمن احترام به پدیدآورندگان آنها، نگارنده از آن آثار به عنوان منبع و مرجع استفاده کرده که در جای رفیع خود قابل استفاده‌ی خوانندگان نیز می‌باشند.
4. تلاش اصلی این بوده که نماز در سه متن معتبر قرآن، نهج‌البلاغه و صحیفه‌ی سجادیّه بررسی شود. در ترجمه‌ی قرآن، نهج‌البلاغه و صحیفه، معیار اصلی، ترجمه‌های استاد دکتر محمد مهدی فولادوند بوده، هرچند به ترجمه‌های دیگر نیز رجوع شده است. در بخش تحلیلی، هرچند به تفاسیر مختلف شیعه و سنی در قرون متقدم و متأخر ارجاع شده، معیار اصلی، تفسیر پرتوی از قرآن و بعد از آن تفسیر تدبری قرآن برحسب نزول و سپس تفسیر نوین بوده است.
5. در این کتاب نیم نگاهی تطبیقی به نماز از منظر برخی دیگر از ادیان (زرتشتی) و ف‍ِرَق اسلامی (اهل سنت) نیز به طور مختصر شده است.
6. ...
